สาระสำคัญแห่งมงคล๓๘-ราคา525

ชื่อหนังสือ :สาระสำคัญแห่ง มงคล ๓๘    

เรียบเรียงโดย : วศิน อินทสระ

(ปกแข็ง) กระดาษปอนด์ชนิดถนอมสายตา

ขนาด 19  x  26.5 cm

จำนวน 610 หน้า

ราคา 525 บาท

………………………………………………………………………………..

   เรื่องสาระสำคัญแห่งมงคล ๓๘ ประการ นี้ ข้าพเจ้าได้เก็บความบ้าง ขยายความบ้างจากหนังสือ

มังคลัตถทีปนีของท่านพระสิริมังคลาจารย์ หรือพระสิริมงคล ภิกษุไทยชาวเชียงใหม่

   ในฉบับบาลีท่านแบ่งไว้ ๒ ภาค – ภาคที่ ๑ ท่านพรรณนาไว้ ๑๔ มงคล ส่วนในภาค

ที่ ๒ ตั้งแต่มงคลที่ ๑๕ ไปจนจบ

  เมื่อทำสาระสำคัญแห่งมงคลนี้ ข้าพเจ้าแบ่งเป็นเล่ม ๑ และเล่ม ๒ ตามนั้น

  มังคลัตถทีปนี เป็นวิทยานิพพนธ์ชั้นเยี่ยม เป็นตัวอย่างอันดีในการค้นคว้าเหมือนท่านนำกุญแจมา

มอบให้ไว้มากมายสำหรับท่านผู้สนใจเข้าไปสู่ห้องแห่งคลังพระปริยัติธรรมของพระพุทธศาสนา

เป็นหนังสือท่วงทำนองเดียวกับวิสุทธิมรรค ของท่านพระพุทธโฆสาจารย์ พระภิกษุชาวอินเดีย

สมัยพุทธศตวรรษที่ ๑๐

   มังคลัตถทีปนี เป็นหนังสือชั้นดียิ่ง และประโยชน์ยิ่ง ดังคำนำฉบับแปล ของกองตำรามหามงกุฎราชวิทยาลัย

   “มังคลัตถทีปนี   เป็นหนังสือที่ท่านผู้รู้รับรองแล้วว่าอยู่ในชั้นหนังสือที่แต่งดีเยี่ยมเรื่องหนึ่ง เพราะประกอบ

ด้วยคุณลักษณะหลายประการ เช่น วางโครงเรื่องดี ใช้ถ้อยคำพร้อมทั้งอรรถทั้งพยัญชนะ วิธีแต่งก็เหมาะเจาะ

เป็นต้น ต้องนับว่าเป็นหนังสือชั้นปกรณ์พิเศษที่ดีเยี่ยม เป็นเกียรติอันงามสำหรับภิกษุไทย…”

   ข้าพเจ้าขออธิบายเรื่องปกรณ์พิเศษสักเล็กน้อย

   ก่อนอื่นพึงทราบว่า ตำราหรือคัมภีร์อันเป็นหลักฐานทางพระพุทธศาสนานั้นท่านแบ่งไว้ ๔ ชั้น คือ

   ชั้นที่ ๑ พระไตรปิฎก

   ชั้นที่ ๒ อรรถกถา อธิบายพระไตรปิฎก

   ชั้นที่ ๓ ฎีกา อธิบายพระไตรปิฎกและอรรถกถา

   ชั้นที่ ๔ อนุฎีกา อธิบายข้อความที่อรรถกถาว่าไว้ยังไม่แช่มชัด ฯลฯ

   ลำดับที่ ๑ เชื่อกันว่าเป็นพระวาจาของพระพุทธเจ้าเป็นส่วนมาก เป็นของอรหันตสาวก

เช่นพระสารีบุตรเป็นต้นบ้าง แต่ไม่มากนัก

   ลำดับที่ ๒-๔ เป็นผลงานของพระเถระแต่โบราณทั้งชาวลังกาและอินเดียได้ทำไว้-ทำไว้

อย่างน่าสรรเสริญเหลือเกิน ท่านมิได้ลงชื่อผู้ใด แต่เรียกกันว่าพระอรรถกถาจารย์บ้าง

พระคันถรจนาจารย์บ้าง

   คัมภีร์ที่พ้นจากลำดับทั้ง ๔ นั้น เรียกว่า ปกรณ์พิเศษ บอกชื่อผู้แต่งไว้ด้วยท่านยกเอาสูตร

ใดสูตรหนึ่งมาแล้วอธิบายทำนองเทศนาโวหาร อ้างหลักฐานต่างๆ มาประกอบบทพรรณนา

ของท่าน ดังท่านจะเห็นตัวอย่างในหนังสือเล่มนี้

  มังคลัตถทีปนีนี้ ฉบับแปลเป็นไทยโดยพิสดาร คำต่อคำทุกตัวอักษร ทางกองตำรา

มหามงกุฎราชวิทยาลัยได้แปลไว้แล้ว แต่ท่านแปลรักษาถ้อยคำสำนวนจริงๆ เป็นการยาก

ที่ชาวบ้านทั่วไปผู้ไม่คุ้นกับสำนวนบาลีจะเข้าใจได้โดยตลอดและโดยง่าย

   ข้าพเจ้าคำนึงมานานนักแล้วว่า ทำอย่างไรคัมภีร์อันสำคัญยิ่งคัมภีร์หนึ่งนี้จักแพร่หลายไปสู่

ประชาชนทั่วไปได้บ้าง จึงได้ตกลงใจทำ “สาระสำคัญมงคล ๓๘” นี้ขึ้น โดยการย่อความให้ได้

สาระสำคัญของเรื่องด้วยภาษาธรรมดา ไม่เอื้อเฟื้อ พยัญชนะ

   ข้าพเจ้าทำไปเรื่อยๆ โดยไม่รีบร้อน เพราะมีงานอย่างอื่นทำอยู่มากอย่าง ประมาณ ๕ เดือน

ก็สำเร็จเรียบร้อยด้วยดี เสร็จแล้วก็ทิ้งไว้จนกระทั่งถึงวันวิสาขบูชาปี ๒๕๑๔ นี้ซึ่งตรงกับวันที่

๙ พฤษภาคม จึงนึกอยากเขียนคำนำเรื่องนี้ เพื่อเป็นพุทธบูชาอีกโสดหนึ่งด้วย หนังสือเล่มนี้

จะพิมพ์เสร็จเมื่อไรก็ช่างเถิด

   ข้าพเจ้าเชื่อว่า หนังสือเล่มนี้จักเป็นประโยชน์แก่ท่านผู้อ่าน คุ้มเวลาของท่านที่ต้องเสียไป

การต้องเสียเวลากับการอ่านหนังสือธรรมะนั้นได้ผลคุ้มจริงๆ  

………………………………………………………………………………..

สารบัญ

มงคลที่ ๑ และที่ ๒ การไม่คบคนพาลและการบัณฑิต

   ลักษณะของคนพาล

    ลักษณะของบัณฑิต

    พาลทำตนและผู้เกี่ยวข้องให้ตกต่ำ

    บัณฑิตทำตนและผู้เกี่ยวข้องให้เจริญ

มงคลที่ ๓ การบูชาวัตถุและบุคคลอันควรบูชา

   การบูชา ๒ อย่าง

    ความแตกต่างระหว่างการบูชาของบรรพชิตและคฤหัสถ์

    ผลแห่งการบูชาที่ต่างกัน

    ประเภทของปูชนียบุคคล

มงคลที่ ๔ การอยู่ในสถานที่อันเหมาะสม

มงคลที่ ๕ ความเป็นผู้ได้เคยทำบุญไว้ก่อน

มงคลที่ ๖ การตั้งตนไว้ชอบ

   อานิสงค์ใหญ่ของการตั้งตน (จิต) ไว้ชอบ

   ผลดีของการฝึกตน

มงคลที่ ๗ ความเป็นพหูสูต

    พาหุสัจจะของบรรพชิต

    พาหุสัจจะของคฤหัสถ์

มงคลที่ ๘ ความเป็นผู้มีศิลปะ

    ศิลปะของบรรพชิต

    ศิลปะของคฤหัสถ์

มงคลที่ ๙ ความเป็นผู้มีวินัยดี

      อนาคาริยวินัย (วินัยของบรรพชิต)

      อนาคาริยวินัยอีกปริยายหนึ่ง

      อนาคาริยวินัย (วินัยของคฤหัสถ์)

     อาจารบัญญัติชื่อว่าวินัย(เหมือนกัน)

มงคลที่ ๑๐ วาจาเป็นสุภาษิต

      คุณลักษณะ ๕ ประการของวาจาสุภาษิต

      โทษของวจีทุจริต

      พระพุทธพจน์เป็นวาจาที่สูงสุด

มงคลที่ ๑๑ การบำรุงมารดาบิดา

      ผู้ทำกิจที่ทำได้ยาก

      มารดาบิดาเป็นพรหมของบุตร

      การตอบแทนมารดาบิดา

      วิธีบำรุงมารดาบิดา

      มารดาบิดาอนุเคราะห์บุตรด้วยฐานะ ๕ อย่าง

      เพราะเหตุไรมารดาบิดาจึงปรารถนาบุตร

มงคลที่ ๑๒-๑๓ การสงเคราะห์บุตรและภรรยา

     การสงเคราะห์บุตร

      มารดาบิดาเป็นพรหมของบุตร

     การตอบแทนมารดาบิดา

      วิธีบำรุงมารดาบิดา

      มารดาบิดาอนุเคราะห์บุตรด้วยฐานะ ๕ อย่าง

      เพราะเหตุไรมารดาจึงปรารถนาบุตร

มงคลที่ ๑๒ – ๑๓ การสงเคราะห์บุตรและภรรยา

      การสงเคราะห์บุตร

      การสงเคราะห์ภรรยา

      หน้าที่ของภรรยา

      การสงเคราะห์ภรรยาอีกนัยหนึ่ง

มงคลที่ ๑๔ การงานที่ไม่คั่งค้าง

      ลักษณะของงานที่คั่งค้าง (อากูล)

     ลักษณะของงานที่ไม่คั่งค้าง (อนากุลา)

     ลักษณะของผู้ไม่ควรครองเรือน

      ข้ออ้างของคนเกียจคร้าน

      โภคะที่เกิดจากบุญ

สรุปความแห่งมงคล ๑๔ ประการก่อน

มงคลที่ ๑๕ ทาน

      ทาน ๓ อย่าง

      วัตถุแห่งทาน ๑๐

      ทานที่มีผลมาก

      สังฆทานและปาฏิบุคลิกทาน

      อานิสงส์ของทาน

      ทายก ๓ ประเภท

      อามิสทานและธรรมทาน

      ความเลิศแห่งธรรมทาน

มงคลที่ ๑๖ การประพฤติธรรม (ธรรมจริยา)

      อานิสงส์ของการประพฤติธรรม

      อุปนิสัย ๓ ประการ

มงคลที่ ๑๗ การสงเคราะห์ญาติ

มงคลที่ ๑๘ กรรมอันหาโทษมิได้

      อุโบสถกรรม ๒ อย่าง

      อุโบสถกรรมอีกอย่างหนึ่ง

      อุโบสถกรรมประกอบด้วยองค์ ๘

      ขยายความบางประการในศีลอุโบสถ

      การเตรียมตัวเพื่อจำศีลอุโบสถ

      ไวยาวัจจมัย

มงคลที่ ๑๙ – ๒๐ การงดเว้นจากบาปและความสำรวมจากการดื่มน้ำเมา

      การงดเว้นจากบาป (วิรัติ ๓ อย่าง)

      กรรมกิเลส ๔

      ความสำรวมจากการดื่มน้ำเมา

      บาปและเวรภัยอันเกิดจากการละเมิดศีล ๕

มงคลที่ ๒๑ ความไม่ประมาทในธรรมทั้งหลาย

      อย่างไรเรียกว่าความไม่ประมาท

      ความไม่ประมาทมีอุปการะมาก

      ความไม่ประมาทเป็นที่รวมแห่งธรรมทั้งปวง

      ความไม่ประมาทเป็นที่รวมแห่งพระพุทธพจน์ทั้งหมด

      ความไม่ประมาทในฐานะ ๔

มงคลที่ ๒๒ ความเคารพ

      ความเคารพเป็นเหตุให้ไม่เสื่อมจากคุณธรรม

มงคลที่ ๒๓ ความถ่อมตน

      ความกระด้างเป็นทางแห่งความเสื่อม

      ความถ่อมตนเป็นทางแห่งความเสื่อม

      ความถ่อมตนเป็นมงคล

มงคลที่ ๒๔ ความสันโดษ

      สันโดษ ๑๒

      ผู้มักน้อย ๔ จำพวก

      สันโดษจรรโลงพระสัทธรรม

      ความไม่สันโดษที่ดี

มงคลที่ ๒๕ ความกตัญญู

      ประเภทแห่งปุพพการีและกตัญญูกตเวที

      บุคคล ๔ จำพวก

มงคลที่ ๒๖ การฟังธรรมตามกาล

      ฟังธรรมเพื่อบรรเทาวิตก ๓

      วันธัมมัสสวนะ

      อานิสงส์ ๔ ประการแห่งการฟังธรรม

มงคลที่ ๒๘ ความเป็นผู้ว่าง่าย

      อาการแห่งผู้ว่าง่าย

      คนว่าง่าย ๒ จำพวก

มงคลที่ ๒๙ การเห็นสมณะ

      อาการแห่งการเห็นสมณะ

      การเห็นสมถะ ๒ อย่าง

      ข้อพึงปฏิบัติต่อสมณะผู้มีศีล

      อานิสงส์แห่งการมองดูสมณะด้วยจิตเลื่อมใส

มงคลที่ ๓๐ การสนทนาธรรมตามกาล

      อาการแห่งผู้สนทนาธรรม

      เรื่องที่สนทนา

      เวลาในการสนทนา

      การนำเรื่องที่สนทนามาปฏิบัติ

มงคลที่ ๓๑ ตบะ (คุณธรรมเครื่องเผาบาป)

      การสำรวมอินทรีย์ชื่อว่าตบะ

       ความเพียรชื่อว่าตบะ

      จาตุรงคมหาปธานของพระศาสดา

มงคลที่ ๓๒ พรหมจรรย์

      พรหมจรรย์ ๑๐

      เมถุนวิรัติและสมณธรรมคือพรหมจรรย์

มงคลที่ ๓๓ การเห็นอริยสัจ

      อริยสัจมี ๔ ข้อ

      อย่างไรจึงเรียกว่าเห็นอริยสัจ

      ความสัมพันธ์กันแห่งอริยสัจ

      ต้องแก่และตายเพราะไม่รู้อริยสัจ

      ต้องแก่และตายเพราะไม่รู้อริยสัจ

มงคลที่ ๓๔ การทำพระนิพพานให้แจ้ง

      นิพพาน ๒

      เพราะละตัณหาได้เรียกว่านิพพาน

      คุณบทของพระอรหันต์

      การทำนิพพานให้แจ้ง

มงคลที่ ๓๕ จิตที่ไม่หวั่นด้วยโลกธรรม

      ความหมายของคำว่าโลกธรรม

      ข้อปฏิบัติเมื่อโลกธรรมเกิดขึ้น

      จิตที่ไม่หวั่นไหวด้วยโลกธรรม

      ความแตกต่างระหว่างปุถุชนและอริยสาวก

มงคลที่ ๓๖ จิตที่ไม่โศก

มงคลที่ ๓๗ จิตปราศจากธุลี

      ราคะ โทสะ โมหะ เรียกว่า ธุลี

      ความเหมือนและความแปลกกันแห่งราคะ โทสะ โมหะ

มงคลที่ ๓๘ จิตเกษม

สรุปความแห่งมงคล ๓๘

………………………………………………………………………………..