พระไตรปิฎกฉบับพิเศษ-คู่มือปฏิบัติธรรมตามวิถีพระพุท

พระไตรปิฎกฉบับพิเศษ-คู่มือปฏิบัติธรรมตามวิธีพระพุทธเจ้า

รวบรวมและเรียบเรียงโดย ไชย ณ พล อัครศุภเศรษฐ์

ขนาด 14.5*21 cm

จำนวน 236 หน้า

ปกอ่อน

กระดาษถนอมสายตา

..........................................

ธรรมสาระ

ผลการปฏิบัติ

เครื่องมือหลัก

อธิศีล

มหาสติ

อธิจิต

อธิปัญญา

สัมมาวิมุติ

สมังคี

สรุป

...........................................

สามัญญผล

สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาค ประทับ ณ สวนอัมพวันของหมอชีวก

โกมารภัจจ์ ใกล้พระนครราชคฤห์ พร้อมด้วยภิกษุสงฆ์หทมู่ใหญ่ประมาณ

๑๒๕๐ รูป วันนั้น เป็นวันอุโบสถ ๑๕ ค่ำ เป็นวันครบ ๔ เดือน

ฤดูดอกโกมุทบาน ในราตรีเพ็ญพระจันทร์เต็มดวง

พระเจ้าแผ่นดินมคธ พระนามว่า อชาตศัตรูเวเทหีบุตร

ได้เข้าเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้า เพื่อทูลถามปัญหา

พระเจ้าอชาตศัตรูตรัสว่า "แต่พระองค์ผู้เจริญ หม่อมฉันขอทูลถามพระผู้มีพระภาคว่า

ศิลปศาสตร์เป็นอันมากเหล่านี้ คือพลช้าง

พลม้า พลรถ พลธนู พนักงานเชิญธนู พนักงานจัดขบวนทัพ

พนักงานจัดส่งเสบียง

พวกอุคครราชบุตร พลอาสา ขุนพล พลกล้า พลสวมเกราะหนัง

พวกบุตรทาส ช่างทำขนม ช่างกัลบก พนักงานเครื่องสรง พวกพ่อครัว

ช่างดอกไม้

ช่างย้อม ช่างหูก ช่างจักสวน ช่างหม้อ นักคำนวณ นักนับคะแนน หรือศิลปศาสตร์เป็นอันมาก

แม้อย่างอื่นใดที่มีคติเหมือนอย่างนี้ คนเหล่านั้น ย่อมอาศัยผลแห่งศิลปศาสตร์นั้น เขาย่อมบำรุงตน

มารดาบิดา บุตรภริยา มิตร อำมาตย์ ให้เป็นสุขอิ่มหนำสำราญ บำเพ็ญทักษณาทาน อันเป็นผลอย่างสูง

เป็นไปเพื่อให้ได้อารมณ์ดี มีสุขเป็นผล ให้เกิดในสวรรค์ ในสมณพราหมณ์ทั้งหลายฉันใด

ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ  พระองค์อาจบัญญัติสามัญผลที่เห็นประจักษ์ในปัจจุบัน เหมือนอย่างนั้นได้หรือไม่ พระเจ้าข้า.

พระผู้มีพระภาคตรัสตอบว่า อาจอยู่ มหาบพิตร แต่ในข้อนี้ อาตมภาพ

จอขอย้อนถามมหาบพิตรก่อน โปรดตรัสตอบตามที่พอพระทัย มหาบพิตร

จะทรงเข้าพระทัยความข้อนั้นเป็นไฉน สมมติว่า มหาบพิตร พึงมีบุรุษผู้เป็น ทาสกรรมกร

มีปกติตื่นก่อน นอนที่หลัง คอยฟังพระบัญชาว่าจะโปรดให้ทำอะไร ประพฤติถูกพระทัย กราบทูลไพเพราะ

คอยเฝ้าสังเกตุพระพักตร์ ไม่เคยมีมา ความจริง พระเจ้าแผ่นมคธพระนามว่า อชาตศัตรู เวเทหีบุตร

พระองค์นี้เป็นมนุษย์ แม้เราก็เป็นมนุษย์ แต่พระองค์ท่านทรงเอิบอิ่มพรั่งพร้อมบำเรออยู่ด้วย

เบญจกามคุณดุจเทพเจ้า ส่วนเราสิ เป็นทาสรับใช้ของพระองค์ท่าน

ต้องตื่นก่อน นอนทีหลัง ต้องคอยฟังพระบัญญชาว่าโปรดให้ทำอะไร ต้องประพฤติให้ถูกพระทัย ต้องกราบทูลไพเราะ

ต้องเคยเฝ้าสังเกตุพระพักตร์ เราพึงทำบุญ จะได้เป็นเหมือนพระองค์ท่าน ถ้ากระไร เราพึงปลงผม

และหนวด นุ่งห่มผ้ากาสาวพัสตร์ออกบวช เป็นบรรพชิต

สมัยต่อมา เขาปลงผมและหนวด นุ่งห่มผ้ากาสาวพัสตร์ ออกบวช

เป็นบรรพชิต เมื่อบวชแล้ว เป็นผู้สำรวมกาย สำรวมวาจา สำรวมใจ อยู่สันโดษด้วยความมีเพียงอาหาร

และผ้าปิดกายเป็นอย่างยิ่ง ยินดียิ่งในความสงัด ถ้าพวกราชบุรุษพึงกราบทูลพึงพฤติการณ์ของเขาอย่างนี้ว่า

ขอเดชะ ขอพระองค์พึงทราบทราบเถิด บุรุษผู้เป็นทาสกรรมของพระองค์ผู้ตื่นก่อน นอนทีหลัง คอยฟังพระบัญชาว่าจะโปรดให้ทำอะไร ประพฤติถุกพระทัย

กราบทูลไพเราะ คอยเฝ้าสังเกตพระพักตร์อยู่นั้น เขาปลงผม และหนวดนุ่งผ้ากาสาวพัสตร์ ออกบวชเป็นบรรพชิต เมื่อบวชแล้ว

เป็นผู้สำรวมกาย สำรวมวาใจ สำรวมใจอยู่ สันโดษด้วยความมีเพียงอาหาร

และผ้าปิดกาย เป็นอย่างยิ่ง ยินดียิ่งในความสงัด

มหาบพิตรจะพึงตรัสอย่างนี้เทียวหรือว่า เฮ้ย คนนั้นจงมาสำหรับข้า จงมาเป็นทาสและกรรมกรของข้า จงตื่นก่อนนอนทีหลัวง

จงคอยฟังบัญชาว่าจะให้ทำอะไร ประพฤติให้ถูกใจ พูดไพเราะ คอยฟังสังเกตุดูหน้าอีกตามเดิม.

พระเจ้าอชาตศัตรูทูลว่า จะะเป็นเช่นนั้นไม่ได้เลยพระเจ้าข้า

อันที่จริง หม่อมฉันเสียอีกควรจะไหว้เขา ควรจะลุกรับเขา ควรจะเชื้อเชิญให้เขา

ให้นั่ง ควรจะบำรุงเขาด้วยจีวร บิณฑบาต เสนาสนะ และคิลานปัจจัยเภสัชบริขาร

ควรจะจัดการรักษาป้องกันคุ้มครองเขาอย่างเป็นธรรม

มหาบพิตร จะทรงเข้าพระทัยข้อความเป็นไฉน ถ้าเมื่อเป็นเช่นนั้น สามัญผลที่เห็นประจักษ์

จะมีหรือไม่

ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ เมื่อเป็นเช่นนั้น สัญผลที่เห็นประจักษ์มีอยู่อย่างแน่แท้

ดูกรมหาบพิตร นี้แหละ สัญผลที่เห็นประจักษ์ในปัจจุบัน ซึ่งอาตมภาพบัญญัติถวาย มหาบพิตรเป็นข้อแรก

อนึ่งสามัญผลข้อแรกคือการเป็นฐานะทางสังคม จากฐานะใดๆ กลายเป็นนักบวชผู้มีอธิศีล อธิจิต อธิปัญญา เป็นกิจ

.....................................................