ใครจะพูดสรรเสริญเรา นินทาเรา หรือว่ากล่าวตักเตือนเรา เราต้องฟังได้ จึงจะเป็นคนดี เป็นคนซื่อสัตย์สุจริต อันนี้เราต้องพิจารณาดูว่า เรามีลักษณะอย่างนี้หรือไม่

ใครจะพูดสรรเสริญเรา นินทาเรา หรือว่ากล่าวตักเตือนเรา 
เราต้องฟังได้ จึงจะเป็นคนดี เป็นคนซื่อสัตย์สุจริต 
อันนี้เราต้องพิจารณาดูว่า เรามีลักษณะอย่างนี้หรือไม่ 

การปฏิบัติในเบื้องต้น เราก็ต้องพัฒนาตัวเอง 
ถ้าเรามีลักษณะอย่างนี้ เราก็ต้องแก้ ถ้าไม่แก้ เราก็ปิดทาง 
“ความอยาก” ก็เพิ่มขึ้นๆ 
ก้าว ก็ก้าวไม่ได้ มีแต่หยุดอยู่และถอย 
มีแต่ “ความอยาก” อยากได้ธรรมะ อยากสงบ 
แต่การปฏิบัติก็ไม่ก้าวหน้า 

ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว 
นี่ก็เป็นการปฏิบัติเบื้องต้น ที่เราต้องเข้าใจ 
ถ้าเราเข้าใจธรรมะข้อนี้ ใจเราก็เข้าสู่ความสงบ 
ถ้าเรารู้สึกอย่างนี้จริงๆ ใจเราก็ต้องสงบ.…. เพราะอะไร 

เราสังเกตดูจิตใจตัวเองนะ เราคิดอะไรอยู่บ้าง 
เราก็คิดนินทาคนโน้น บ่นว่าคนนี้ 
คนนั้นเป็นคนโง่ คนนี้เป็นอะไรๆ ที่เราก็นึกบ่น นึกว่าอยู่ในใจ 
อันนี้เป็นมโนกรรม.…. มโนกรรม กายกรรม วจีกรรม 

กรรม คือ การกระทำ 
การกระทำทางกาย เป็นกายกรรม 
การกระทำทางวาจา เป็นวจีกรรม 
การกระทำทางใจ ก็เป็นมโนกรรม คือ คิด คิด คิด 

ถ้าเราเข้าใจว่า ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว ใจเราก็สงบ 
ใจที่บ่น นินทา คนนี้ คนนั้นก็หมดไป 

ถ้ามีใครสักคนหนึ่งทำอะไรไม่ถูกใจเรา 
เราก็นิมิตคนนั้นขึ้นมานินทาอยู่อย่างนั้น 
นึกนินทานึกบ่นอยู่อย่างนั้น ซึ่งก็เท่ากับนินทาตัวเอง 

สิ่งใดที่เราคิดชั่วไปเราก็ต้องรับหมด เราได้ชั่วแน่นอน 
ถ้าเรารู้ธรรมะจุดนี้ แล้วก็เกิดหิริ โอตตัปปะ 
ละอาย….. ละอายการคิดชั่ว นินทาคนนี้ บ่นว่าคนนั้น 
กลัว เพราะรู้ว่าสิ่งใดที่เรานึกไป ว่าไป ก็ต้องกลับมาหาเราทั้งนั้น 
ถ้าเรารู้อย่างนี้แล้ว เราก็ต้องระวังตัว 
ระวังทั้ง กาย วาจา จิต 
ไม่ให้กระทบคนอื่น ไม่ทำให้คนอื่นเป็นทุกข์ 

แม้แต่เราจะไม่ถูกใจก็ตาม 
เราก็มุ่งแต่คิดดี พูดดี ทำดี อยู่อย่างนั้น 
ไม่ถูกใจขนาดไหนก็คิดดีได้ 
เพราะเรารู้ว่า ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว 

ไม่ใช่เขาทำถูกใจเราจึงจะคิดดีกับเขา ไม่ใช่นะ 
แม้แต่เราไม่ชอบเขา ไม่ถูกใจ ไม่ชอบ ความรู้สึกลึกๆ ก็น่าโกรธ น่าโมโห 
แต่ถ้าเราค่อยๆ ปฏิบัติ จนค่อยๆ เข้าใจว่า “ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว” 
ปัญญามันจะบอกว่า “คิดชั่วไม่ได้” 
ถ้าเป็นอย่างนี้ จิตของเราก็ต้องสงบแล้ว 
ความฟุ้งซ่าน วุ่นวายใจ ก็ค่อยๆ หมดไปๆ 

โดย พระอาจารย์มิตซูโอะ คเวสโก